DİYETİSYEN GÖZÜYLE PATLICAN
DİYETİSYEN GÖZÜYLE PATLICAN
Patlıcan ( Solanum melongena L.), dünyanın subtropikal ve tropikal bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilen besleyici değeri önemli bir sebzedir. Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden de biridir. Besin değerinin azalmaması ve diyete uygun olması için doğru pişirme yöntemleri uygulamak çok önemlidir.
Patlıcanın Sağlığa Faydaları
Çeşitli çalışmalarda, patlıcan meyvesinden elde edilen özlerin siğiller, yanıklar ve stomatit, artrit ve gastrit gibi birçok iltihaplı hastalık üzerinde tedavi edici etkilere sahip olduğu gösterilmiştir.
Patlıcan, proteinler, vitaminler, mineraller, karbonhidratlar, fenolikler ve kuru madde içeriği gibi çeşitli biyoaktif bileşiklerin bolluğu nedeniyle besinsel faydalarıyla bilinen en önemli sebze ürünlerinden biridir.
Patlıcan meyvesi, belirtilen özelliklere ek olarak insan sağlığı ve gelişimi için yararlı olan fenolik asitlerin önemli ölçüde yüksek konsantrasyonlarını içerir. Fenolik asitler antiinflamatuar (iltihap önleyici) özellikler gösterir. Ayrıca patlıcan, özellikle polifenoller ve çözünür lifler de içerdiğinden; değerli bir sebzedir.
Antioksidan özelliği potansiyel olarak çeşitli kanser türlerinin riskini azaltır, kardiyovasküler hastalıklara karşı korur ve akut solunum yolu enfeksiyonlarını önler. Ayrıca patlıcan lifleri, mideden toksinleri ve zararlı maddeleri uzaklaştırarak ve kolon kanserini azaltarak sindirime yardımcı olur. Patlıcanlarda bulunan bitki polifenolleri, hücre zarlarını korumaya ve beynin hafıza işlevini artırmaya yardımcı olabilir.
Patlıcanlar; Na, K, Ca, Mg, P, Fe, Cu ve Zn gibi biyolojik olarak gerekli minerallerin zengin kaynaklarıdır ve bu minerallerin içerikleri domates, havuç, patates ve soğanlarda bulunanlardan daha yüksektir.
Patlıcan, yüksek miktarda antosiyanin adlı madde içerir. Bu maddenin diyabet, nöronal bozukluklar, kardiyovasküler bozukluklar ve kanser gibi çeşitli sağlık sorunlarına karşı oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Patlıcanda bulunan antosiyaninler, antialerjik, antioksidan, antiinflamatuar, antimutajenik, antimikrobiyal ve antiviral aktiviteleri ve görme iyileştirme etkileri nedeniyle oldukça faydalıdır.
Patlıcan Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Patlıcan, çiğ tüketilmemelidir. Bazı anti-besin bileşikleri (saponinler ve steroidal glikol-alkaloidler (SGA) gibi) patlıcan tohumlarında bulunur, patlıcana acı bir tat verir ve insan sağlığı üzerinde toksik etkilere sahiptir.
Reflü ve gastriti olan bireylerde rahatsızlık yaratabilir.
Yağ çekmeye meyilli bir sebzedir. Kızartma şeklinde tüketilmesi önerilmez.
Patlıcanın Tütündeki Nikotin Maddesini İçerdiğini Biliyor Muydunuz?
Yanlış okumadınız! Patlıcan, tütünde de bulunan nikotinoid (nikotin) adlı bir alkaloid içerir ve patlıcandaki acı tadın başka bir kaynağı da budur (tütüne göre çok daha az içerir). Bundan dolayı da ülkemizde ve dünyada kişi başına patlıcan tüketimi azdır.
Bazı Yiyeceklerin Besin Değerini Arttırmak İçin Patlıcan Unu Kullanımı
Patlıcanı olağan diyete dahil etmek için bazı teknolojik alternatifler kullanılmıştır. Örneğin; kurabiyelerde, ekmeklerde, keklerde ve makarnalarda patlıcan unu kullanımı mevcuttur. Patlıcan unu, yüksek vakumda süblimasyon yoluyla gıdadan suyun çıkarılmasından oluşan bir işlem ile ve fırında kurutma yöntemiyle elde edilebilir.
Fırında kurutma işlemiyle patlıcanın antioksidan kapasitesi artar, patlıcanlarda daha fazla fenolik bileşik, flavonoid ve antosiyanin tutar.
Diyetisyen Önerisiyle; Patlıcanı Nasıl Tüketmeli?
Közlenmiş Patlıcan Salatası: Zeytinyağı ve limonla harika bir karışım
Fırında Hafif Musakka: Kızartma yerine fırında pişirerek yağ miktarını azaltabilirsiniz.
Patlıcanlı, Yoğurtlu Mezeler: Probiyotik ve lif açısından zengin bir öğün.
Sebze Türlü: Mevsim sebzeleriyle birlikte düşük kalorili ve doyurucu öğünler
***Bitkinin tohumlardan oluşan yenilebilir kısmına meyve denir.Örnek:Domates,patlıcan,biber,kabak,salatalık,karpuz,bamya,kavun,elma birer meyvedir.
KAYNAKÇA
